VELİNİMET

Eskiden küçük esnaf dükkanlarında girişte, kolayca görülebilen bir yerde sıkça rastladığımız bir yazıydı:"Müşteri velinimetimizdir" Artık pek göremiyoruz ancak büyük veya küçük tüm işyerleri için müşteri halen velinimettir.

Çalışanlara "maaşınızı kim veriyor?" diye sorulsa sanırım : "Patron veriyor, Yöneticim veriyor, (Kamu Çalışanları için) Devlet veriyor, Vakıf veriyor, Haydar abi veriyor, Cemil usta veriyor" gibi cevaplar alırız. Aslında verilen cevaplar şeklen doğrudur. Fiili gerçekleştiren kişiler bunlardan birisidir. Fakat işin özünde, maaşlarımızı veren kişiler aslında müşterilerimizdir. Müşterilerimiz hiç olmasa patronumuz, Haydar abimiz, Cemil ustamız en fazla kaç ay bize maaş verebilir?! Bir ay, zorlasa belki iki ay.. Pandemi döneminde bunu gördük. Kısıtlamalar ve kapatmalar yaşandıkça, maaşların ödenmesinde zorluklar oluştu. İşyerleri kapandı, maaşlar ödenemedi..  

2017 yılında yayınladığımız Proje Yönetimi Manifestosu'nun 10. maddesinde şöyle demiştik:

"10. Projelerde sürdürülebilir başarı için müşteri memnuniyetinin sağlanması esastır"

Burada önemli olan başarının sürdürülebilir olmasıdır. Bazı projeler her ne kadar başarılı biçimde tamamlanmış olsa da devamlılıkları olmadığı için sürdürülebilir bir başarıya sahip değildirler. Fakat  müşteri tarafında bir memnuniyet oluşturulmuş ise, yeni fırsatlar ve talepler gelecektir. Bu da yeni projelerin doğmasına sebep olacaktır. Sürdürülebilir başarının anahtarı müşterinin memnuniyetinde saklıdır.

Her projenin mutlaka bir alıcısı yani müşterisi vardır. Aynı şirket içindeki farklı gruplara yapılan projelerde bile "iç müşteri" durumu vardır. Kamu projeleri için ise müşteriler vatandaşlardır, toplumdur. "Alıcı makam" diye tarifleyebileceğimiz mutlaka birileri olacaktır. Sonuçta hepsi için "memnuniyetin" sağlanması önemlidir.

Proje yöneticisi için müşteri memnuniyetini sağlamak önemli bir görevdir. Müşteri el üstünde tutulmalı ve sorun yaşanması durumunda çözüm için çaba harcanmalıdır. Yaşanan sıkıntılar nedeniyle memnuniyetini yitiren, rahatsız olan, incinen müşteriler; aynı zamanda çevrelerindeki potansiyel müşterileri de negatif yönde etkileyecektir. Dolayısıyla yaşanan tahribat büyüyecek, katlanacaktır. Elbette aksi durum da mümkündür. Mutlu müşteri, diğer potansiyel müşteriler için referans kaynağı olacaktır. 

Yaşamımızda da benzer durumları kendimiz yaşıyoruz. Birçok kez arkadaşlarımızın, dostlarımızın tavsiye ettiği yerlerden alışveriş yapmaya çalışıyoruz. Onlar memnun kalmış ise, bizim de memnun kalma ihtimalimiz yükseliyor.

Projeleri geliştirilirken yaşanan sorunlar, karşılaşılan zorluklar, ekip içindeki çatışmalar, kaynak kısıtları, diğer projelerdeki kaynaklarla olan çakışmalar, iletişim problemleri, ekipler arasındaki fiziksel mesafeler, proje yönetiminden kaynaklanan beceriksizlikler ve planlamadaki tutarsızlıklar; müşteri için önemli değildir. Bu sorunlar müşteriye yansıtılmadan çözüm bulmak için çaba harcanması gerekir. Müşterilerimize çözümsüzlük sunmak yerine çözüm için çaba harcandığını göstermek bile memnuniyet yaratacaktır. 

Belki hepimizin bildiği bir konuyu tekrar etmiş gibi oldum ancak "bildiğimiz ama uygulamadığımız" diğer nice konu gibi bunun da dilimizin döndüğünce yeniden ele alınmasını faydalı buluyorum.

Sürçülisan ettikse, affola..

 

 UMUT

Yıprandık, özellikle gençler çok yıprandı. Pandemi, ekonomik şartlar ve toplumsal baskılar gençleri, en çok da eğitimli gençleri zorluyor. Yıllarca hep bir sonraki hedefe odaklanan, başarıdan başarıya koşan, sürekli yarışan, en iyi olmaya çalışan gençler daha yaşamlarının en güzel çağlarında umutsuzluğa düşüyor. Çok erken zamanda kendilerini tükenmiş, işe yaramaz hissediyorlar. Ancak şunu hiçbir zaman unutmamalı:

"Umut biterse, yaşam biter"

Bunu birçok genç kardeşimize söylemişimdir. Benim hayattaki motto sözüm budur. Her zaman inanarak, içten bir şekilde tekrar ederim. Yaşamın son nefesine kadar umut vardır. Yoğun bakımda olanların yakınları bile umutludurlar. Yaşamın her bir anında yeni umutlar yeşerir. 

Gençler, biliniz ki, sizler bugüne kadar gelen tüm kuşaklardan daha farklısınız. Yaşamı sadece çalışmak, para kazanmak, bir ev daha almak, daha iyi arabaya binmek olarak gören bir nesle karşı mücadele veriyorsunuz. Ancak asla yaşam sevincinizden ödün vermeyin. 

Umut, iç motivasyonu sağlar. Son ana kadar "başarabilirim, yapabilirim, deneyebilirim" diyebilmektir. 

"Umut yaşamdır, umudunu yitirme!"

ISLIK

Atasözleri az kelime ile çok şey anlatabilmek açısından bulunmaz fırsat.. Yine bir atasözü ile konuya doğrudan giriş yapmak istiyorum.

"El elin eşeğini, (türkü çığırarak)/(ıslık çalarak) arar!"

Hepimiz yaşadığımız sıkıntılarla, başkalarının da kendimiz kadar ilgilenmesini bekleriz. Ancak ne yazık ki; ailemiz, yakın çevremiz, birkaç dostumuz dışında derdimizle dertlenecek çok az insan olacaktır. Başkaları sadece ilgileniyormuş gibi görünürler. 

Benzer durumu proje yöneticileri de yaşarlar. Projenin başarıya ulaşması için proje ekibindeki herkesin -en az kendisi kadar- çaba göstermesini, heyecanlanmasını ve umursamasını beklerler. Ancak bu pek mümkün olmaz! Projede yaşanan bir sıkıntının çözümü için çok az kişi elini taşın altına koyar. Diğerleri hiçbir şey yapmadan, kendi gündemleriyle meşgul olurlar. Proje yöneticisinin bu gerçeği bilip, tabiri caizse kendi eşeğini, kendi aramalıdır..

Proje yöneticisinin "İlgili arkadaşa email attım" diyerek sorunun çözümünü başkalarına havale etmesi işe yaramaz. Hiç kimsenin, proje yöneticisinden email gelsin de hemen gerekenleri yapayım diye bir düşüncesi, tasası, kaygısı olmaz. 

"İşler her zaman bir kuyruğa girer, takip edilmeyen işlere ise sıra asla gelmez!"

Proje yönetiminde takip edilmeyen bir işin sonuçlanmasını beklemek, en hafif ifadeyle: Saflıktır! Değişmeyen başka bir kural daha vardır. Bu kural herkes için geçerlidir: Bütün işler sadece sizin gözünüzde önemli ve önceliklidir, başkalarının gözünde ise sıradandır!

Proje yöneticisi uzaktan email/mesaj atarak işleri yürütemez. MAKOSENLERİNİ GİYİP, SAHAYA İNMELİDİR!

 

YÖNETİLMEYİ ÖĞRENMEK

İnsanın doğası gereği herkes yönetici olmayı arzular. Ego dediğimiz benlik, güç sahibi olmayı ve hükmetmeyi dürtülemektedir. Dolayısıyla yönetici olmanın güç sahibi olmayı, yetkili ve yetkin olmayı sağladığı düşünülür. İktidar kelimesinin kökeninde de "kadir olmak" yani bir şeyleri yapmaya ve yaptırmaya gücü olmak yer alır. 

Yönetici olup emrinizin altında onlarca, yüzlerce kişinin olması ve onlara emirler verip, istediğinizi yaptırabilmek birçok kişinin hayalidir. Çok az insan, başkalarını yönetmeyi istemez. Çünkü benlik ve nefis bundan haz duymaktadır.

Ancak yönetmekten daha zor olan şey: "Yönetilmeyi Öğrenmektir". Birisinin emri altında çalışmak, onun isteklerini yerine getirmek insanın benliğine zor gelmektedir. Üstelik geçmişte yöneticilik yapmışken, tüm yetkilerini ve erkini bir kenara bırakıp yönetilen pozisyonuna geçmek birçok kişinin kaldıramayacağı bir durum olmaktadır. Yönetmeyi öğrenmenin bilinen kuralları ve yöntemi var. Yöneticilikle ilgili dersler, okullar var. Ancak hiç kimseye nasıl yönetilmesi gerektiği ile ilgili birşeyler öğretilmez. Google'da "yönetilmeyi öğrenmek" diye yazdığınız zaman bile "yönetmeyi öğrenmek" ile ilgili sonuçları veriyor. Sizin hatalı bir sorgulama yaptığınızı düşünüyor.

KAREL Elektronik A.Ş, Teknik Murahhas Üyesi, Sayın Yaman Tunaoğlu 2015 yılında yapılan Büyük Sıçrama Paneli'nde "Girişimci Adaylarına Öneriler" konulu konuşmasında (*) "Yönetmek için önce yönetilmeyi öğrenmek gerekir" demiştir. Yine konuşmasında yeni kurulan girişimcilerdeki CEO, CTO gibi unvanlara olan hevesin gerekli olmadığını belirtmiştir.

Gerçekten bazen elimize uzatılan kartvizitlerde 5-10 kişilik firmaların çalışanlarında CEO, CTO  gibi unvanlar yazdığını görüyoruz. CxO gibi bir kartviziti olmayan kişilerin itibar görmeyecekleri, dikkate alınmayacakları gibi kaygıları var. Ancak insanlar sizin kartvizitinizde ne yazdığından daha çok yıllık cironuza, hisse senedinizin fiyatına veya çalışan sayınıza bakmaktadır. Elimizde kalan birçok kartvizitteki CxO unvanlı kişilerin ve firmaların yerlerinde yeller estiğini görüyoruz. Şimdi çoğunun ismi bile hatırlanmıyor.

Yönetilmeyi öğrenmenin ilk koşulu; sizin öğrenme açlığınızdır. Her şeyi ben bilirim anlayışını bir kenara bırakıp; çalışma arkadaşlarınızdan, dostlarınızdan ve hatta rakiplerinizden deneyimler karşılığında ortaya çıkan şeyleri öğrenmeye çalışmaktır. Bir yöneticinin emri altındayken, kendi benliğinizin ihtiraslarını bir kenara bırakıp; olaylar ve sorunlar karşısında birlikte çalışabilmeyi kaldırabilmektir.

Bugünkü yöneticilerin geçmişte birileri tarafından yönetildiğini unutmamak lazım.

Ve en güçlü yöneticilerimiz ise her zaman "müşterilerimiz"dir. Onların bize verecekleri dersler her zaman ağır olacaktır!

(*): Panel Konuşmasının  Linki   https://youtu.be/UJykNDVPcTA?t=481